Arcydzięgiel
Arcydzięgiel litwor - Archangelica officinalis
Baldaszkowate
Roślina dwuletnia, a nawet bylina. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Rośnie w rozproszeniu na mokrych łąkach, w zaroślach, w wąwozach górskich oraz nad brzegami potoków, od pogórza do piętra podalpejskiego. Arcydzięgiel występuje w strefie umiarkowanej Europy i Sybierii. Północna granica zasięgu przebiega przez Grenlandię, Islandię, Kamczatkę i Aleuty, a południowa - przez Jezioro Bajkał, Ałtaj i Himalaje.
Korzeń arcydzięglu n(Radix Angelicae) pozyskuje się przeważnie z roślin uprawianych, w drugim roku ich wegetacji. Po wyoraniu korzeni myje się, przecina je wzdłuż i suszy najlepiej w temperaturze otoczenia. Temperatura w suszarni nie powinna przekroczyć 35 C. Owoc arcydzięglu (Fruchs Angelicae) zbiera aię w sierpniu i wrześniu, przy czym ścina isę całe dojrzałe owocostany. Następnie suszy isę je i potem młóci. Zarówno korzeń jak i owoce mają przyjemny aromatyczny zapach i korzenny smak. Są one higroskopijne i dlatego należy je przechowywać w suchym pomieszczeniu, najlepiej w szczelnie zamykanyhc blaszanych pudłach.
Małe dawki pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i łagodzą podrażenienia mięśni jelit. Zbyt duże dawki mogą prowadzić do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. U osób wrażliwych zetknięcie sie z tymi ziołami może powodować alergiczną wysypkę i stany nzapalne skóry.
Korzeń arcydzięglu stosowany jest w postaci odwarów, nalewek lub jako składnik mieszanek ziołowych przy shcorzeniach przewodu pokarmowego, braku apetytu, zgadze, wzdęciahc itp. Oba zioła, jak również pozyskany z nich olejek lotny znajdują zastosowanie - poza farmacją - w przemyśle spożywczym (jako przyprawa), przy produkcji likierów oraz w przemyśle perfumeryjnym.